Bekijk hier Happy Athletes TV #8

Vandaag wil ik het graag met je hebben over ontspanning. Ontspanning bij het paardrijden is natuurlijk één van de belangrijkste basisvoorwaarden en tegelijkertijd ook één van de belangrijkste doelen. Want relaxt met je paard rondrijden, wie wil dat nu niet? Karen Rohlf zegt dat heel mooi vind ik: “everything begins and ends with relaxation”, oftewel: alles begint en eindigt met ontspanning.

Wat ontspanning met je doet

Maar waarom eigenlijk? Ik neem je graag even mee in hoe ik daar naar kijk. Ik zeg wel eens: ontspanning creëert de ruimte om te groeien. Hoe zit dat? Neem jezelf even als voorbeeld.

Want wat gebeurt er als je ontspannen bent: je communiceert makkelijker, je beweegt soepeler, je ervaart meer rust in je hoofd en ook je gevoelens zijn over het algemeen kalm en tevreden. En dat zijn de ideale omstandigheden om iets te leren: je staat open om informatie op te nemen, je geest is helder genoeg om prioriteiten te kunnen stellen, om hoofd- van bijzaken te onderscheiden en tegelijkertijd om ook op de details te letten.

Ook je lichaam kan in een ontspannen staat veel beter leren: met ontspannen spieren, kun je je lichaam makkelijker aansturen, en vind je makkelijker je flow. Emotionele ontspanning zorgt ervoor dat je rust voelt en vertrouwen hebt in jezelf, om de dingen die je aangaat aan te kunnen, maar het geeft je bijvoorbeeld ook vertrouwen in de wereld om je heen, je legt makkelijker verbinding en je communiceert beter. En zo kan ik nog heel veel voorbeelden aanhalen, maar heel kort gezegd, zorgt ontspanning ervoor dat je je goed voelt!

Het heeft dus invloed op je lichaam, je hoofd en je hart. En dat is niet heel raar, want ontspanning zorgt ervoor dat stresshormonen worden verminderd en tegelijkertijd gelukshormonen worden aangemaakt.

Stress: je hormonen gaan aan de slag

Wat gebeurt er namelijk bij stress: dan maak je de hormonen cortisol, adrenaline en noradrenaline aan. Deze stoffen maken je lichaam klaar om te kunnen reageren op stress: je hart gaat harder en sneller kloppen, je gaat sneller ademhalen, er gaat meer zuurstof naar je spieren en je hersenen. Je wordt veel alerter, je lichaam staat op scherp. Je bent klaar om in overlevingsmodus te gaan: fight, flight of freeze. Vluchten, vechten of bevriezen. En in een overlevingsmodus, is er geen ruimte om te groeien. Je hele zelf heeft dan maar één doel, en dat is overleven.

Wat stress doet met je paard

En misschien herken je die drie, fight, flight of freeze, ook wel bij je paard. Want ook bij je paard spelen zich vergelijkbare processen af in het lichaam, ook je paard maakt deze stresshormonen aan, die zijn gemoedstoestand beïnvloeden! Ik denk dat je wel weet hoe dat eruit ziet: je paard maakt zich groot, zijn spieren verstrakken, zijn neusgaten zijn gesperd, zijn ogen worden groot en hij gaat sneller en dieper ademhalen. Misschien heb je ooit ook wel het hart van je paard tegen je been voelen kloppen. En ook je paard kan in deze overlevingsmodus niet leren of groeien, omdat er maar één doel is en dat is overleven, en dat doet je paard door te vluchten, vechten of te bevriezen en in sommige ernstige gevallen zelfs flauw te vallen.

Gelukshormonen voor je paard

En ook voor je paard is ‘ontspanning’ hét recept om juist weer uit dat overlevingsmechanisme te komen. Door te ontspannen maakt het lichaam een ander hormoon aan en dat is serotonine. Serotonine wordt ook wel het ‘gelukshormoon’ genoemd en heeft een kalmerend effect, waardoor het hele systeem weer terug naar normaal gaat en je paard zich weer goed voelt.

Ontspanning is daarom dus voor jezelf en voor je paard die basis om samen te werken, die ruimte om te kunnen leren en groeien samen. En ontspanning geeft je gewoon een goed gevoel, een gevoel van geluk.

Samen ontspannen of overleven?

Maar misschien herken je ook wel dat als je paard gespannen raakt, dat jij daar dan óók gespannen van wordt en andersom. Jullie duwen elkaar dan als het ware in die overlevingsmodus. Wat doe je dan?

Ik heb daar een aantal ideeën en tips over die je kunnen helpen.

Ten eerste is het super belangrijk om in kaart te brengen wat het is dat je paard en jou spanning brengt. Wat triggert je paard, en wat triggert jezelf? Welke situaties vinden jullie spannend? Meestal is dat een vrij makkelijke vraag om te beantwoorden. Maar ik ga het nog iets moeilijker voor je maken.

Want wat roepen die verschillende triggers bij jezelf op? Waar bestaat ‘spanning’ uit bij jou? Hoe uit zich dat? En hoe ziet dat er voor je paard uit? Hoe merk jij dat je paard gespannen aan het worden is? Dus niet dat hij al gespannen is, maar juist daarvoor. Wat zijn die eerste signalen?

Wat je daarvoor nodig hebt, is dat je heel bewust wordt van je eigen spanningsniveau en dat je ook de kleinere signalen van je paard gaat herkennen.

Daarna is het belangrijk om erachter te komen, wanneer het moment is dat je in overlevingsmodus gaat, en wanneer het moment is dat je paard in overlevingsmodus gaat. Dat is namelijk het moment dat jullie connectie verbroken wordt. Dat de samenwerking zoveel minder wordt, dat je eigenlijk een beetje overgeleverd bent aan het moment.

Op zoek naar de comfortzone

De volgende vraag is natuurlijk, wat jullie ontspanning brengt. Wat is jullie comfortzone, en waar houdt dit op? Wanneer voelen jullie je goed? Wat kun je doen, om je paard te laten ontspannen? En wat kun jij doen om beter te kunnen ontspannen? Voorbeelden zijn ademhalingsoefeningen, meditaties, of bepaalde focus en gedachten voor jezelf herhalen, en voor je paard bepaalde grondwerkoefeningen zijn, of geruststellende beloningen, of even een time-out, of een verandering van focus, of simpelweg je paard uit de spannende situatie halen.

Daarna kun je gaan kijken hoe je jullie comfortzone langzaam groter kunt maken. Welke stappen kun je zetten, die wel buiten jullie comfortzone zijn, dus waarbij je wel nieuwe dingen leert, maar je niet zo gespannen raakt dat je in overlevingssmodus gaat. Dat je dus nog makkelijk weer terug kunt naar de ontspanning of beter nog, ontspannen blijft.

Stap voor stap = succes

Wat ik veel ruiters en amazones zie doen, is dat ze zichzelf en hun paarden zo ver buiten hun eigen comfortzone plaatsen, zonder dat ze daar zelf erg in hebben en daarna teleurgesteld zijn in dat het niet lukt, in zichzelf en vaak ook in hun paard.

Er is niks mis even diep ademhalen en weer een stap zetten, maar wees wel vriendelijk naar jezelf en je paard over de grootte van de stappen die je zet. Kleine stappen helpen je vaak sneller en beter vooruit dan grote stappen, want de kans op succes is dan veel groter.

En dat heeft nog een heel ander belangrijk effect. Hoe meer succesvolle stappen je zet, hoe groter het vertrouwen tussen jou en je paard wordt. En meer vertrouwen betekent een sterkere connectie, een betere communicatie, kortom: allemaal ingrediënten om samen met je paard een supersterk team te worden.

En dan terug naar jou. Wat neem jij mee uit deze aflevering van Happy Athletes TV? Wat is jouw les hieruit? Laat het me weten in de reacties welke inzichten jij hieruit haalt.